ลำปางในสมัยหริภุญไชย มีพระนางจามเทวีเป็นกษัตริย์ ที่มาจากวัฒนธรรมภาคกลาง(ละโว้)สร้างเมืองหริภุญไชยในราวพุทธศตวรรษที่ 14 มีโอรสแฝด 2 องค์ คือ เจ้ามหันตยศครองเมืองหริภุญไชยและเจ้าอนันตยศครองเมืองเขลางนคร แสดงถึงความเป็นเมืองพี่เมืองน้องกัน (สรัสวดี อ๋องสกุล 2544, 54) เมืองลำปางมีชื่อว่า “เขลางนคร” มีลักษณะเป็นนครรัฐเช่นเดียวกับ หริภุญไชย แพร่ และพะเยา(สรัสวดี อ๋องสกุล2544, 73) ตำนานพระธาตุลำปางหลวง ได้กล่าวการเสด็จมาของพระนางจามเทวี ทำให้ลักษณะของพระพุทธศาสนาของอาณาจักรหริภุญไชยและเมืองเขลางค์เมื่อพุทธศตวรรษที่ 13 – 18 เป็นพระพุทธศาสนาแบบเถรวาท ที่อาศัยคำสอนจากพระไตรปิฎกบาลีเป็นหลัก ยกย่องการปฏิบัติธรรมที่ลึกซึ้งของพระภิกษุสงฆ์ ความเชื่อ คติการสวดพระปริตร คติการบูชาต้นศรีมหาโพธิ(พรรณนิภา ปิณฑวณิช 2546, 40)คติความเชื่อเรื่องพระธาตุ พระพุทธบาท และพระศรีมหาโพธิเปรียบเสมือนตัวแทนของพระพุทธเจ้า แม้พระองค์จะเสด็จปรินิพพานไปแล้ว สิ่งเหล่านี้ยังแทนสัญลักษณ์แห่งความบริสุทธิ์ของพระองค์ที่ยังดำรงอยู่ให้เคารพบูชา(สุภาพรรณ ณ บางช้าง,2536)